فصلنامه هنرنامه
پیاپی 23 (تابستان 1383)

این مقاله پژوهشی پیرامون ارتباط ماهی و اسطوره هایی چون زرتشت، ناهید و مهر است. ماهی به عنوان موجودی مقدس در تولد زرتشت و به دنبال آن در تبلیغ دین او نقش می یابد به عنوان نشانه ای از آناهیتا، الهه باروری، ظهور یافته و در تولد مهر اهمیت می یابد.

درک هنرهای شرقی، خصوصا هنرهای دینی مشرق زمین، بدون آشنایی با مفاهیم نمادین مندرج در آن آثار، امری ناممکن است. کسانی که صرفا با دانش «زیبایی شناختی» به مصاف درک چنین هنرهایی می روند، دامنه فهم آنها از ظواهر آثار فراتر نمی رود. این گونه برخورد با هنرهای دینی شرق به مثابه این است که برای شناخت یک انسان به اطلاعات ظاهری، چون قد، وزن، رنگ مو و چشم... بسنده کنیم و سرانجام ادعا نماییم که انسان را شناخته ایم. ...

اغلب مردم، حتی دانشمندان می پندارند که تقارن تنها در مورد اشکال هندسی مطرح است و ساختار آن از انعکاس، چرخش و گاهی اوقات، از آرایش قانون مند اشیا ایجاد می شود. در واقع تقارن چیزی بیشتر از این تغییرات ظاهری است و هنگامی که به درستی تعریف شود مفاهیم درونی هر چیزی را با یکدیگر متحد ساخته و به ذهن انسان القا می کند. در واقع نیروهای طبیعی وابسته به عالم وجود و ساختار فعل و انفعالات ذره های بنیادی عالم فیزیکی و مادی هستی را تحت کنترل دارد و علم، هنر، مذهب، عشق، حالات معنوی، فداکاری، از خود گذشتگی و عقیده به خدا را در جهان هستی، هدایت می کند. ...

صرفه نظر از رشد اقتصادی، امنیت سیاسی و تمامیت ارضی در زمان سلطنت شاه اسماعیل صفوی (930-907 ه.ق) و شاه تهماسب (984-930 ه.ق)، در این دوره با نمونه های فراوان و کم نظیری از نگاره ها، دواوین، طراحی و خوشنویسی روبه رو می شویم که شاید در کمتر دوره ای با کثرت و تنوع آن مواجه هستیم. شاه تهماسب، علاوه بر درایت کشور داری، خوشنویس و نگارگر صاحب شانی بود که بانی و حامی ایجاد دواوین و شاهنامه های کم نظیری مانند: شاهنامه شاه تهماسبی، خمسه نظامی، دیوان حافظ و... نیز شد. ...

شاید صحبت کردن درباره هنر از یاد رفته نقاشی پشت شیشه ایران، به علت داشتن دوران کوتاه اوج شکوفایی، ناشناس بودن هنرمندان و آسیب پذیری شیشه و از طرفی کمبود منابع و ماخذ تحقیقاتی، دشوار و سخت باشد، اما کوشش شد در این مقاله، گذری هر چند کوتاه بر سیر تحولات این هنر ظریف و مهجور، که امروزه جزو هنرهای عامیانه و یا Naife در جهان است، صورت گیرد. ...

مقله پیش رو، تحلیلی بر آثار عکاسی توهومی انادر، عکاس معاصر مراکشی و تبعه فرانسه است. عنوان «نور سیاه» که برگرفته از نام آلبوم عکس های اوست، اشاره به سیر زیباشناسانه ای دارد که این مقاله در صدد تبیین آن بر می آید. رویکردی در زیبا شناسی که منجر به نظام بازنمایی و دنیای تجسمی بسیار ویژه ای در آثار عکاس شده است و به مجموعه آثارش هویت و ویژگی مطلوبی می بخشد. ...

آتش، نور و گرمابخشی، عناصری هستند که همواره و کمابیش به همراه هم، در حیات معنوی تمدن ها وجود داشته اند. همه حکما و از جمله ارسطو، از عناصر چهارگانه (آخشیج) یعنی زمین (خاک)، هوا (باد)، آب و آتش سخن گفته اند. آتش، سوزنده و آب، سازنده و باد: پوینده و خاک: پاینده فرض شده اند. ...

مقاله حاضر، به بررسی و مقایسه ارگونومیک صفحات نمایش کریستال مایع و مانیتورهای مجهز به لامپ تصویر پرداخته و مزیت ها و معایب هر یک را در زمینه کیفیت تصویری، صرفه جویی در مصرف انرژی، محل قرارگیری در ایستگاه های کاری، و ایجاد شرایط مطلوب برای کاربر، مورد بررسی قرار می دهد. متن ارائه شده، ترجمه ای از متن انگلیسی مقاله ای با عنوان «مقایسه ارگونومیک صفحات نمایش کریستال مایع و لامپ کاتدی، نوشته «پرفسور آلن هج» استاد بخش طراحی و بررسی های محیطی دانشگاه کرنل امریکا، است که در سال 2003 میلادی منتشر گردید.